Blog bouw zwemvijver

Na het stoppen van de agrarische activiteiten, bleef er een ongebruikte mestbak over. Zie foto hier onder. De boerderij is inmiddels gerestaureerd en aan een jong softwarebedrijf verhuurd.
Idee was deze betonnen bak tot ecologische zwemvijver om te bouwen, zie tweede foto.
Waterdokter.nl voert dit project op eigen kosten ter lering en de vermaak uit. Zie het als een ‘bonus’ voor de huurder van de boerderij.
Om de zwemvijver is een 20 cm brede plantenrand met bijen en vlinder lokkende beplanting aangelegd, deze wordt nog verdubbeld.
Al zit er op die foto water in, de zuivering is daar nog niet afgebouwd. Dat moet voor de zomer van 2023 zijn gerealiseerd.

Uit Utrecht centrum zijn per jaren 70 trekker 2 grote glasvezel buizen gehaald, die over waren in het Utrecht centrum project. Deze zijn met een omgebouwde Chinese cirkelzaag in stukken gezaagd.

1 Buis bestaat uit twee delen en een verbindingsmof. Bij het met een kraan op elkaar zetten, bleken de buizen 5 cm verschillende diameter te hebben….. Tom Poes verzin een list!
Met een zelfbouw hijskraan, takel en trekker zijn de buizen eerst gescheiden. Een hele buis weegt ongeveer 450kg. Het te hijsen stuk zeg 300kg. Daarna is de mof aangepast, lees deels weggeslepen. Na op elkaar hijsen is de kier met polyesterplamuur gedicht en zijn de losse delen met glasvezelmat en hars aan elkaar gelijmd. Zie video voor hijsen:

Om de zwemvijver van een leegloop en overloop te voorzien is een 75mm PVC leiding met behulp van een pomp en spuitlans door de muur naar de sloot gespoten:

Spelen met water…..

In de 4 grote buizen komt onderin een verdeelwerk om water te verzamelen. Zie foto hier onder van de eerste, daar nog met (tijdelijke) stenen totdat cement droog is. Hier boven op komt eerst een 15cm lava, dan een extra (nood) beluchtingspiraal en dan 1 meter kleikorrels. Hierop en er in gaan verschillende soorten bacteriën leven die de natuurlijke zuivering in de natuur nabootsen.

Mogelijk of bovenin lava tot ruim boven waterpeil met een tweede drain (inlaat), of een drijvende deksel begroeid met lage planten. Licht bovenin het filter zou daar excessieve draadalg kunnen vormen en daarmee mogelijk het filter kunnen verstoppen. Ik denk vooralsnog aan de drijvende deksel met daar op een bevloeiiingsmat (denk aan waar planten in een tuincentrum op staan). Daar steek ik Vinca Minor in en hoop dat dit een mooie groene afdekking gaat geven. En als ik het niet vergeet: een deksel met een paar handvaten, zodat je het deksel er nog eens uit kunt tillen….

Met een mammoetpomp, ook wel air-lift genoemd, wordt veel (belucht) water over dit filter gecirculeerd. Zie video voor het werkingsprincipe van een air-lift van een Belgische Koi Vrienden club ter illustratie:

Hier onder nog een schema van hoe de ecologische zwemvijver met zuivering is bedacht. Het water gaat eerst door een cycloon voor verwijdering zwevende delen, dan 4 downflow bedachte gepakte biologische reactoren en via een buizenstelsel langs de wanden naar 2 up-flow doorstroomde buizen van 80 cm (R). Daar komt krabbescheer in. Dit is een waterplant (met stekels) die een stofje afgeeft die de groei van algen remt. Die wil je liever niet vrijelijk om je heen hebben drijven….

Onderin de buis wordt voorbereid om later nog iets van pakking voor extra biologische activiteit aan te kunnen brengen, mocht dat, nodig blijken.

Niet op de tekening staat een verticale buis van rond 50cm met daarin een verticaal rooster van 5x5cm mazen om ingevallen groot blad, losse waterplanten en draadalg zo veel mogelijk uit de cycloon & 4 filters te houden. De bodemaftap van 5cm diameter moest maar niet verstoppen….

Ook niet vermeld is het ‘ophardings-filter’ met kalk. Het slootwater waarmee de ecologische zwemvijver op niveau wordt gehouden is zacht water. Dat bevat dus geen hardheid (kalk). Het is uit de literatuur bekend dat de vorming van draadalg door het realiseren van harder water wordt onderdrukt. Waterplanten groeien ook nog eens beter in harder water. Idee is het gezuiverde water door een vat met kalk te leiden. De luchtinbreng (air-lift), onderin het filter, die dit zal doen wordt gevoed met lucht uit de drainage onder de planten rond de bak. Planten slaan CO2 op rond hun wortels. De daar aangezogen lucht bevat in theorie meer CO2. Dit CO2 lost de kalk op en zorgt zo voor harder water.

Midden tussen de 4 biologische filters staat een zelfbouw hydro-cycloon. Hier wordt een draaikolk in opgewekt, waardoor zwevende stof tegen de buitenwand wordt ‘geslingerd’ en daarlangs omlaag de conus in zakt. Deze afgescheiden delen worden onderin afgetapt en verwijderd. Zie hier onder een foto van de bouw van de conus. Met dank aan mijn helaas overleden leermeester, vriend en oud collega Michiel Kloosterman. Deze is uit 6 stukken pijp opgebouwd. Pythagoras & Google leerde/herinnerde me hoe lang die stukken moesten zijn, opdat er een omtrek ontstaat die net groter is dan de binnendiameter van de cycloon. Uiteindelijk is deze slim afgetekend en met vaste hand met een haakse slijper in de juiste vorm geslepen. Na plaatsen is de conus met RVS schroeven vastgezet en de naad van een paar mm. breed afgekit.
Bovenin deze cycloon zit een plaat met in het midden een rond gat van 125mm. Hier kan een buis op iedere gewenste diepte in het midden van de draaikolk worden gestoken. Dit heet de vortex-finder. Vanaf de bovenkant van deze plaat loopt het water naar de 4 biologische filters. Deze 6 delen zijn nabij de naden van gaatjes voorzien en met koperdraad in elkaar genaaid. Na 1 laag glasvezel & polyesterhars, dichtsmeren van de naden met polyester-filler, zijn de in elkaar gedraaide koperdraad delen verwijderd en zijn uiteindelijk, zowel binnen- als buitenkant met glasvezel/polyester verstevigd.
Wie denkt wat een mega-werk. Viel mij erg mee, niet meer dan een paar middagen.

Automatisering:
Tijdens de opstart zal er vanwege de tijdsdruk om water in de vijver te krijgen en de beplanting rondom te verbreden, nog even geen PLC automatisering aanwezig zijn. Is ook niet strikt noodzakelijk. Bekabeling, lucht/waterslang & mantelbuizen worden uiteraard aangelegd.
Gedachte is een Siemens 1200 PLC aan te schaffen, mede ter lering als waterprofessional en de vermaak, om op afstand de zwemvijver te kunnen monitoren en actie te (laten/kunnen) nemen. Link naar Siemens 1200 PLC
Ter indicatie van de waterkwaliteit en effectiviteit van de zuivering worden 2 gekregen professionele Sigrist vrije val troebelheidsmeters geinstalleerd.
Een automatische hardheidsmeting voor sturing ophardingsproces is nog een wens.
Overige te meten/regelen parameters: niveau zwemvijver (zomer- en winter-peil), niveau sloot, watertemperatuur & geleidbaarheid, start/stop randen/hoeken/buizen ijsvrij houdt proces, periodiek planten water geven via drain etc….

Afbouw:
Nog veel te doen. 1 zijde blijkt 7 cm lager, dat beperkt de toe te laten waternivoschommelingen waarbij filters goed werken, dus maar beton op de muur storten.
Drains filter opbouwen, daarop prefab (nood) beluchtingsspiraal, cycloon afbouwen, verbindingen cycloon filters afkitten, grof filter en ophardingsfilter bouwen, airlift realiseren, drijvend eiland opbouwen, plantenrand verbreden, infra ingraven, ecoscherm tegen rivierkreeft aan je tenen plaatsen, wat paaltjes met draad en verlichting rondom tegen invallen. etc etc….

Hieronder de bouw van 4 lucht inbreng spiralen. Deze zijn op restanten van een stevig kunststof net vastgezet en worden onderin het filter tussen lava en kleikorrels aangebracht. Dit net gebruiken wij tegenwoordig als ondergrond voor groen ingezaaide granulaatverharding. Wortels kunnen dan de grond in, waardoor het oppervlak bij droogte vermoedelijk langer groen zal blijven. Worteldoek blokkeert wortelgroei, heeft wel als ‘voordeel’ dat het 6x goedkoper is….. De praktijk moet leren of er niet meer modder/klei bij hevige nattigheid omhoog komt…. Door een goede krachtenverdeling door het net, lasten bij erge natheid niet overdreven zwaarder dan een auto, is de verwachting dat deze techniek beter dan worteldoek werkt. Dit PP (PolyPropyleen) net ligt ook onder het zomer 2022 vervangen Rijksstraatweg wegdek.

Hierboven worden de oude dakgoten die bij de restauratie vrijkwamen, omdat ze of eigenlijk net te kort waren, of te smal, hergebruikt. In de goten komen o.a. waterlelies en andere planten. Om uitlogen zink door CO2 opslag bij wortels lelies of verzurende vijvergrond en daarmee mogelijk groeiremming door zink te voorkomen, zijn de groten na opschuren met een staalborstel nat in nat in 2 lagen polyurethaanlak gezet.

Van de witte waterlelies houden wij er 2 kleintje. De rest staat in een bak met water en kweek ik op en gaat in augustus 2023 terug naar de hoofdvijver bij het huis van deze bevriende buitenplaats. Die vijver is recent goed gebaggerd en daarbij sneefden de waterlelies grotendeels. Zo helpt de een de ander…..
Ik heb vast nog een paar roze in de aanbieding, eens (met toestemming) meegenomen uit een natuurzwembad bij Valence. Even zien in welke kweekbak die ook al weer zitten, als ze bloeien….

Door de combinatie van een lagere bodem en net lagere muur zit de rand aan de noordkant van de mestbak ongeveer 7 cm lager dan aan de zuidkant. Bij de berekening van de hoogte van de overlopen van cycloon naar de 4 lava/kleikorrel zuiveringsfilter was dit nog niet opgemerkt. Omdat dit bij lager zwemvijverpeil de doorstroming en daarmee de zuivering zou kunnen beperken, is gekozen de pijn te nemen en ong. 25 m muur tot 7 cm op te hogen. Voordeel: zwemvijver wordt ook ong. 7 cm dieper.

Nog op het lijstje:
– Betonstort 23/5/23
– Mammoetpomp maken, grof voorfilter, invoer cycloon, bodemafvoer cycloon aansluiten, overloop zwemvijver van 25cm peil voorzien, eventueel een skimmer voor drijvend vuil maken, filters met beluchtingsslang, lava en kleikorrels vullen.
– Beplanting rondom tot 50cm breed verbreden (eerst alle beplanting er tijdelijk uit) en strook meteen voorzien van mollengaas, anti rivierkreeft ecoscherm, drainage, mantelbuis, leidingen voor stroom, data/regeling, lucht & water.
– Opharding: kalk oplossen door water door een buis met kalk (schelpen, marmer etc) te laten stromen, om hogere waterhardheid te verkrijgen en zo de vorming van draadalg te onderdrukken en mooiere, stevigere waterplanten te krijgen.
– Opvullen in stappen: na 25cm de zuurstofplanten in de 2 lage 3,75m lange bakken zetten, na 75 cm de waterlelies in hergebruikte dakgoten zetten en bij 95cm kleinere waterlelies en grote boterbloem.
– Aan een anker liggend eiland van 1x1m met daar op/aan: waterlelies, mini-wilg, diverse lelies, waterdot etc (lage prio).
– Circulaire besturingskast, gemaakt van oude hardhouten raam Noordschuur, trespa platen en oude thermisch verzinkte H-balken uit de Paardenstal. Daar uiteindelijk nog in een Siemens PLC, 2 oude (2005) maar nog goed werkende Sigrist Free Fall troebelheidsmeters en wellicht een waterhardheidsmeter. En wie weet wat nog nuttig kan zijn, bv geleidbaarheid- en temperatuurmeting etc. (geen prio)
– Filterbuis met daar aan een vat in de zijkant van de sloot, met daarin een dompelpomp om zwemvijver op niveau te houden. In zwemvijver geeft een oude Endress & Hauzer Liquiphant aan of er wel/geen water bij moet. (eerst tijdelijke reeds bestaande oplossing herplaatsen en gebruiken).

Vandaag, zondag 21 mei, is een deel van de wapening met 2 componenten-cement in de geboorde gaten geplakt. Op de verpakking stond een verweringstijd van 6 minuten bij 20 graden. Hoe warm is een muur waar de hele dag de zon op heeft gestaan???? De praktijk leerde warm, verwerkingstijd inderdaad die orde grootte. Eerste gat zat zelfs vrijwel meteen dicht. Uitgeboord, wapening doorgeknipt, morgen afmaken. Vermoed wordt dat dit mega-snel uitharden met de eerste hoeveelheid uit de spuit komend cement te maken heeft en de verhouding verharder- cementhars niet op orde was.
Zijn geinig gemaakte kitspuit-achtige patronen. Verharder en cement zitten in 2 aparte worstvormige zakjes in een ogenschijnlijk normaal uitziende kitspuit. Voor de start knip je de gezamenlijk met 1 knelringetje afgesloten ‘worsten’ open, zet een speciale tuut met daarin een mengeenheid er op en gaan…. In tuut zitten een aantal plastic ‘wokkels’, die de 2 componenten mengen.
Het was erg fijn dat vaste klusmaat Wouter aanwezig was. Een mens heeft maar 2 handen en als de tijd zo snel tikt… Morgen om 10:00 verder, met een dan vast vannacht afgekoelde muur.
Dinsdag betonstort.

Dinsdag 23 mei 2023
S Morgens vroeg nog een 15 tal zakken betonmix bij de Hornbach gekocht. Om 09:30 de betonmolen opgehaald. Wat een uitvinding zo’n ding! Daar valt met de hand niet tegen aan te werken. Totaal iets van 32 zakken van 25 kg betonmix met water gemengd en in de muur verwerkt. De muur is tussen de zeg 2 en 7 cm verhoogd en voorzien van een bolling van 3 cm. Voor het aanbrengen van de bolling is een hulpstuk gemaakt: beton ruim aanbrengen, beetje over beton wrijven en hulpstuk langzaam voorwaarts trekken. Vervolgens met een grote spaan zo glad mogelijk afsmeren.
Na de eerste uitharding is de bovenkant van de muur met 3 dubbel gevouwen ademende beton-afdekfolie, nog bewaard na de restauratie, tegen uitdroging afgedekt. Morgen komt daar een zweetslang onder opdat het beton nog 2 weken goed vochtig blijft tijdens het uitharden. Slang komt aan een periodiek bij te vullen vat water. Daarna kan het onder een enkele laag van dat folie langzaam drogen. We willen scheurvorming of loslaten van deze nieuwe laag zo veel mogelijk voorkomen.
Vanaf de 24e de waterlijn afbouwen.

Vrijdag 26 mei 2023:
Vastzetten invoer cycloon & start ophangen bevestigingspalen besturingskast.
Rechts in beeld is een stuk 125mm PVC te zien. Deze invoerpijp van 1 m. lang voert het water zo egaal mogelijk de cycloon in, waardoor er de best mogelijke draaikolk ontstaat. Hij is op het grote filter vastgezet met een op maat gebogen stevige oude gootbeugel. Aan de kant van de cycloon is glasvezel en polyester gebruikt.
In de besturingskasten komen 2 Sigrist free-fall troebelheidsmeters. Kasten worden van hergebruikt raam en plaatmateriaal gemaakt. Voor een goede werking moeten deze meter absoluut stil hangen en dus niet bij wind ook maar iets heen en weer gaan. De meting wordt uitgevoerd aan/op een in een donkere ruimte uit een sort of trechter vrij naar beneden vallende waterstraal. Die moet niet heen en weer gaan wiebelen….. De besturingskast komt daarom aan twee oude verzinkte stevige stalen H balken uit de Paardenstal. Hier zat vroeger het vastzetsysteem van de koeien aan vast. H-balken worden met in de muur geplakte draadeinden vastgezet. Kast moet de nodige apparatuur herbergen, maar blijft lager dan 150 cm.

Om de opgestorte muur nog even vochtig te houden opdat beton 2 weken goed door kan harden, ligt er boven op de muur en onder het blauwe doek, een water doorlatende zweetslang. Deze wordt uit de ‘watertoren’ gevoed. De pallets worden bij vullen zuivering gebruikt om een plateau over de filters tot boven het gras te maken. Dit opdat leverancier zijn big bags daar op neer kan zetten en wij de inhoud makkelijk in de filters kunnen doen….. Gemak dient de mens, of zo…